گواهی انحصار وراثت

انحصار وراثت در حقوق عبارت است از معلوم نمودن تعداد وراث متوفی توسط مراجع ذیصلاح که امروزه می‌بایست در اولین قدم با مراجعه به شورای حل اختلاف محل اقامت متوفی نسبت به دریافت حکم انحصار وراثت اقدام نمود.

مبحث اول: تعریف گواهی حصر وراثت

قانونگذار در قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب مهرماه ۱۳۰۹ و نیز در قانون امور حسبی تعریفی از گواهی انحصار وراثت نکرده است.

مقصود از گواهی انحصار وراثت عبارت است از:

صدور تصدیقی بر محصور بودن وراث متوفی به عدد و اشخاص معین و تعیین سهم هر یک از ورثه از ماترک به جای مانده از متوفی به طور مشترک برای وراث است، در رسیدگی به درخواست گواهی مزبور در مقررات موضوعه کشور دو قانون حاکم است:

اول؛ قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب ۱۳۰۹ و

دوم؛ قانون امورحسبی مصوب ۱۳۱۹

الف: مرجع صلاحیتدار جهت صدور گواهی انحصار وراثت

مرجع صالح برای قبول درخواست گواهی انحصار وراثت وراث متوفی، شوراهای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی می‌باشد.

     ب: اشخاص ذینفع جهت صدور گواهی انحصار وراثت

هر کسی که در اموال و ماترک به جای مانده از متوفی ذینفع باشد می‌تواند از شورای حل اختلاف درخواست انحصار وراثت کند مانند: ورثه، طلب کار و یا موصی له یعنی کسی که مورث به نفع او وصیت تملیکی نموده است و یا وصی یعنی کسی که اجرای وصایای موصی را بر عهده گرفته است، همچنین کسی که غیر مستقیم از اثبات وراثت شخصی از دیگری منتفع می‌گردد، حق درخواست گواهی انحصار وراثت متوفی را دارد، مانند شخصی که سهم الارث بعضی از ورثه به او انتقال یافته است.

مدارک لازم برای تقاضای انحصار وراثت:

     ۱- شناسنامه و گواهی فوت متوفی:

پس از فوت متوفی مراتب توسط اداره ثبت احوال ثبت گردیده و شناسنامه فوت شده باطل و گواهی فوت صادر می‌گردد. ارایه اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل شده آن به ضمیمه دادخواست الزامی است.

     ۲- استشهادیه محضری:

اسامی کلیه وراث می‌بایست در فرم مخصوصی که تو سط شورا در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد نوشته و توسط ۲نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می‌شناسند در یکی از دفا‌تر اسناد رسمی امضاء شده و امضاء ایشان نیز توسط دفا‌تر اسناد رسمی گواهی شود.

     ۳- رسید گواهی مالیاتی (مالیات بر ارث)

وراث باید پس از فوت متوفی لیست کلیه اموال و داراییهای منقول و غیر منقول متوفی را به اداره دارایی حوزه محل سکونت متوفی ارایه نمایند و رسید آنرا در یافت داشته و بهمراه تقاضای گواهی انحصار وراثت به شورا تقدیم نمایند.
در مورد وراث روستاییان در صورتی که بهای ترکه بیش از ده میلیون ریال باشد آگهی برای یک بار ودر یک روز در معابر و اماکن عمومی روستای محل اقامت متوفی نصب خواهد شد و نیازی به نشر آگهی در جراید نیست.

     ۴- کپی برابر اصل شده شناسنامه وراث:

متقاضی انحصار وراثت می‌بایست علاوه بر شناسنامه خود کپی برابر اصل شده شناسنامه سایر وراث را نیز تهیه و به شورا تقدیم نماید ارایه اصل شناسنامه‌ها جهت ملاحظه توسط شورا الزامیست.

     ۵- دادخواست

پس از تهیه مدارک فوق الذکر متقاضی باید داد خواستی به خواسته صدور گواهی انحصار وراثت تنظیم و همراه مدارک یاد شده به شورا ارایه نماید.

تشریفات دادرسی پس از تقدیم دادخواست:

شورا پس از ملاحظه اسناد و مدارک مربوطه با هزینه متقاضی در خواست وی را یک نوبت در یکی از روزنامه های کثیر الا نتشار یا محلی آگهی می‌نماید. پس از گذشت یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که کسی به آن اعتراض ننماید. بدون تشکیل جلسه رسیدگی و دعوت از وراث گواهی انحصار وراثت که بیانگر مشخصات و تعداد وراث و نسبت آن‌ها با متوفی و سهم ایشان از ما ترک است صادر می‌نماید. در صورتیکه پس از نشر آگهی کسی به مفاد دادخواست معترض باشد و اعتراض خویش را تقدیم شورا نماید شورا جلسه‌ای را جهت رسیدگی تعیین نموده و به متقاضی و معترض ابلاغ می‌نماید پس از رسیدگی حکم مقتضی صادر می‌نماید که قابل تجدید نظر در دادگاه خواهد بود.