جرائم و مجازاتهای مواد مخدر

از مهم ترین جرایمی که قانون خاص در مورد آن به تصویب رسیده و همواره محل بحث های گسترده ای بوده است جرایم مرتبط با مواد مخدر است. به موجب قانون مبارزه با مواد مخدر و اصلاحاتی که در طول زمان به آن وارد شده است این دسته از جرایم جرم انگاری شده و متناسب با اثرگذاری آنها مجازات هایی تعیین گشته است.

جرایم و مجازات های مرتبط با مواد مخدر

جرایم مرتبط با مواد مخدر

در ماده یک این قانون طیف گسترده ای از اعمالی که بنا به نظر قانونگذار جرم هستند بیان شده است.

1. کشت خشخاش و کوکا مطلقا و کشت شاهدانه به منظور تولید مواد مخدر یا روان گردانهای صنعتی غیردارویی؛

بنابراین بند کاشتن خشخاش و کوکائین در هر صورتی جرم است و در مورد شاهدانه با توجه به این که استفاده های دیگری نیز دارد در صورتی که به منظور تولید هرگونه ماده مخدری اعم از طبیعی و صنعتی باشد، جرم است.

2. وارد کردن، ارسال، صادر کردن و تولید و ساخت انواع مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی؛
3.  نگهداری، حمل و نقل، خرید، توزیع، اخفا، ترانزیت، عرضه و فروش مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی؛
4.  دایر کردن یا اداره کردن مکان برای استعمال مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی؛
5.  استعمال مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی به هر شکل و طریق مگر در مواردی که قانون مستثنی کرده باشد؛

استفاده مواد مخدر به هر شکلی ممنوع است و استفاده کننده به موجب این ماده ولو به تکرار نینجامد مجرم است.

6.  تولید، ساخت، خرید، فروش، نگهداری، آلات و ادوات و ابزار مربوط به ساخت و استعمال مواد مخدر یا روان گردانهای صنعتی غیردارویی؛

بنابر بندهای پیشین علاوه بر صادرات واردات و تولید و نگهداری مواد مخدر (اعم از طبیعی و صنعتی)، تولید و ساخت و خرید و فروش ابزارهای مرتبط با مواد مخدر نیز جرم انگاری شده است.

7. فراری دادن یا پناه دادن متهمین، محکومین مواد مخدر یا روان گردانهای صنعتی غیردارویی که تحت تعقیب اند یا دستگیری شده اند؛
8. امحا یا اخفا ادله‎ی جرم مجرمان؛

پنهان کردن و یا از بین بردن آثار جرم نیز به موجب این بند جرم است.

9.  قراردادن مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی یا آلات و ادوات استعمال در محلی به قصد متهم کرن دیگری.

این ماده تقریبا تمامی اعمالی که در ارتباط با مواد مخدر انجام می شوند را بر شمرده و جرم انگاری کرده است. اما آنچه در تعیین مجازات این اعمال اثر گذار است نوع ماده مخدر می باشد. ماده ۴ و ۸ این قانون دو دسته مواد مخدر را از یکدیگر جدا می کند،

• دسته اول شامل: بنگ، چرس، گراس، تریاک، شیره، سوخته و تفاله ی تریاک می باشد و سایر مواد مخدر و روان گردانهای صنعتی غیردارویی که از این مواد تهیه می شود.
• دسته دوم شامل: هروئین، مرفین، کوکائین، ال اس دی، اکستاسی، شیشه می باشند و سایر مواد مخدر و روان گردانهای صنعتی غیردارویی که از این مواد ساخته می شود.

این دو دسته بنابر نوع و اثر خود متمایز می شوند و قانونگذار به درستی مجازاتهای متفاوتی برای آنها در نظر رفته است. از سوی دیگر بنا بر عمل ارتکابی مانند واردات و یا صرف خرید این مواد مجازاتهای قانونی تغییر می کند.

مجازات اعمال مرتبط با گروه اول مواد مخدر

الف- در ماده ۴ این قانون برای واردات، صادرات، تولید و خرید و فروش (در صورتی که حرفه شخص قرار بگیرد) گروه اول مجازات تعیین شده است.

هر کس بنگ، چرس، گراس، تریاک، شیره، سوخته، تفاله تریاک و یا دیگر مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی که فهرست آنها به تصویب مجلس شورای اسلامی می رسد را به هر نحوی به کشور وارد و یا به هر طریقی صادر یا ارسال نماید یا مبادرت به تولید، ساخت، توزیع یا فروش کند یا در معرض فروش قرار دهد با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد مذکور به مجازاتهای زیر محکوم می شود:

1. تا پنجاه گرم، تا چهار میلیون ریال جریمه‎ی نقدی و تا پنجاه ضربه شلاق
2. بیش از پنجاه گرم تا پانصد گرم، از چهار میلیون تا پنجاه میلیون ریال جریمه نقدی و بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و در صورتی که دادگاه لازم بداند تا سه سال حبس.
3. بیش از پانصد گرم تا پنج کیلوگرم، از پنجاه میلیون تا دویست میلیون ریال جریمه نقدی و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و سه تا پانزده سال حبس.
4. بیش از پنجاه کیلوگرم، اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.

تبصره- هرگاه محرز شود مرتکبین جرایم موضوع بند ۴ این ماده، بار اول مرتکب این جرم شده و موفق به توزیع یا فروش آن هم نشده است و مواد بیست کیلو یا کمتر باشد، دادگاه با جمع شروط مذکور آنها را به حبس ابد و هفتاد و چهار ضربه شلاق و مصادره اموال ناشی از همان جرم می نماید. در اوزان بالای بیست کیلوگرم مرتکبین تحت هر شرایطی اعدام می شوند.

در این بند به موجبات مخففه جرم مذکور در بند پیشین این ماده اشاره شده است.

ب- ماده ۵ خرید و حمل و نگهداری این مواد را جرم انگاری کرده است.

هرکس تریاک و دیگر مواد مخدر مذکور در ماده ۴ را خرید، نگهداری، مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد و تبصره ذیل همین ماده به مجازات های زیر محکوم می شود:

1. تا پنجاه گرم، تا سه میلیون ریال جریمه نقدی و تا پنجاه ضربه شلاق
2. بیش از پنجاه گرم تا پانصد گرم، پنج تا پانزده میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
3. بیش از پانصدگرم تا پنج کیلوگرم، پانزده میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و چهل تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس.
4. بیش از پنج کیلوگرم تا بیست کیلوگرم، شصت تا دویست میلیون ریال جریمه نقدی و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا ده سال حبس و در صورت تکرار برای بار دوم علاوه بر مجازاتهای مذکور، به جای جریمه مصادره اموال ناشی از همان جرم، و برای بار سوم اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.
5. بیش از بیست کیلوگرم تا یکصدکیلوگرم، علاوه بر مجازات مقرر در بند ۴ به ازاء هر کیلوگرم دو میلیون ریال به مجازات جزای نقدی مرتکب اضافه می گردد و در صورت تکرار اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.
6. بیش از یکصد کیلوگرم، علاوه بر مجازات جریمه نقدی و شلاق مقرر در بندهای ۴ و ۵ حبس ابد و در صورت تکرار اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.

مجازات های اعمال مرتبط با گروه دوم از مواد مخدر

در ماده ۸ به دسته دوم مواد مخدر یعنی هروئین، مرفین، کوکائین، ال اس دی، اکستاسی، شیشه و سایر مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیردارویی ساخته شده از آنها پرداخته شده است. این ماده اعمال مرتبط با این مواد را جدانکرده و برای تمامی آن اعمال با توجه به میزان ماده مخدر مجازات یکسانی در نظر گرفته است.

هرکس هروئین، مرفین، کوکائین و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکائین و یا لیزرژیک اسید دی اتیل آمید (ال اس دی)، متیلن دی اکسی مت آمفتامین (ام دی ام آ یا اکستاسی)، گاما هیدروکسی بوتیریک اسید (جی اچ بی)، فلونیترازپام، آمفتامین، مت آمفتامین (شیشه) و یا دیگر مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی که فهرست آنها به تصویب مجلس شورای اسلامی می رسد را وارد کشور کند و یا مبادرت به ساخت، تولید، توزیع، صدور، ارسال، خرید یا فروش نماید و یا در معرض فروش قرار دهد و یا نگهداری، مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به میزان مواد به شرح زیر مجازات خواهد شد.

1. تا پنج سانتی گرم، از پانصد هزار ریال تا یک میلیون ریال جریمه‎ی نقدی و بیست تا پنجاه ضربه شلاق.
2. بیش از پنج سانتی گرم تا یک گرم، از دو میلیون تا شش میلیون ریال جریمه‎ی نقدی و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
3. بیش از یک گرم تا چهار گرم، از هشت میلیون تا بیست میلیون ریال جریمه‎ی نقدی و دو تا پنج سال حبس و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
4. بیش از چهار گرم تا پانزده گرم، از بیست میلیون تا چهل میلیون ریال جریمه‎ی نقدی و پنج تا هشت سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
5. بیش از پانزده گرم تا سی گرم، از چهل میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه‎ی نقدی و ده تا پانزده سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
6. بیش از سی گرم، اعدام و مصادره‎ی اموال ناشی از همان جرم.