دادگستری چه فرقی با دادسرا و دادگاه دارد

مقدمه

دادگستری به مجموعه یک حوزه قضایی شهر یا شهرستان گفته می شود که به اصطلاح عام می گویند دادگاه.

در اکثر شهرستانها دادگستری شامل ۲ مجموعه مجزا از هم می باشد این دو مجموعه دادگاه و دادسرا می باشد که هر یک مقررات مربوط به خود را دارند.

معمولا دادگاه شامل شعبه حقوقی و جزایی است. و دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و دادگاه خانواده هم داریم.

تذکر: در شهرهای کم جمعیت معمولا یک شعبه دادگاه حقوقی و یک شعبه دادگاه کیفری وجود دارد ولی شهرهای بیشتر از ۵۰ هزار نفر شعب دادگاه ها افزایش می یابد. همچنین در هر دادگستری یک شعبه خانواده و یک شعبه دادگاه انقلاب وجود دارد.

دادگاه

دادگاه قسمتی از دادگستری است که به موضوعات حقوقی، مدنی و جزایی رسیدگی می کند. پرونده هایی که موضوعات آن مربوط به دعواهای معاملات ملکی، مطالبه طلب، مطالبه خسارت و خانواده (طلاق، مهریه، نفقه) و به طور کلی اموری که با مال و اموال سر و کار دارند باشد در شعب حقوقی دادگاه ها رسیدگی می شوند و اموری که مربوط به جرم باشد مثل کلاهبرداری، سرقت و تصادف، در شعب جزایی رسیدگی می شوند.

البته در شهرستان های کم جمعیت (بخش) یک شعبه حقوقی بیشتر وجود ندارد و امور مربوط به خانواده (طلاق، مهریه تمکین و نفقه) و امور کیفری در همین شعبه رسیدگی انجام می شود.

دادسرا

به اتهامات متهمین، در شعب دادیاری و بازپرسی دادسرا، رسیدگی می شود. دادسرا مرجع صدور حکم نیست بلکه بازپرسان دادسرا همانند پلیس یا کاراگاه تحقیقات لازم در مورد اینکه عمل متهمی جرم است یا نیست را به عمل می آورند. در دادسرا تشخیص داده می شود که فرد نهایتا مجرم است یا نیست.

اگر مشخص شد جرمی انجام نداده در همان دادسرا پرونده وی بسته شده و مختومه می شود و قرارهای (منع تعقیب و موقوفی تعقیب، صادر می شود)

و اگر کسی مجرم تشخیص داده شد. پرونده جهت صدور قرار مجرمیت و کیفر خواست به نظر دادستان خواهد رسید و دادستان پس از صدور قرار مجرمیت و کیفر خواست پرونده را به شعبه مربوطه اعاده می کند و شعبه مربوط پرونده را جهت رسیدگی به جرم به شعبه جزایی ارسال می کند.

سپس مجازات جرم، در دادگاه تعیین می گردد و دادسرا فقط به انجام تحقیقات مقدماتی و کیفر خواست و قرار مجرمیت اقدام می کند.

دادستان

دادستان کسی است که مدعی العموم و نماینده جامعه است و در مواردی که حفظ حقوق عامه و مصالح جامعه اقتضاء کند به نمایندگی از جامعه برای برخورد با جرائمی که حریم جامعه را نشانه می روند وارد عمل شود در قانون اصول تشکیلات دادگستری از دادستان به عنوان مدعی العموم نام برده شده است.

مصداق بارز این برخورد تعقیب متهمینی است که در مظان ارتکاب جرم بوده و دلیل کافی نیز در مورد آنها موجود است و به طور کلی مسئولیت انجام تمام وظایفی که نهاد دادسرا به عهده دارد با دادستان است که طبعا در راه انجام این وظایف مقامات دیگری او را همراهی می کنند.